همانطور که همه ما می‌دانیم قهوه دارای سه نوع درختچه‌ی اصلی است که از این میان دو نوع ربوستا و عربیکای آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما آیا عربیکا و ربوستا زیر مجموعه‌ی دیگری ندارند ؟ در این مطلب قصد داریم برخی از گونه های معروف این دو نوع قهوه را به شما معرفی نماییم.
آشنایی با انواع قهوه
تیپیکا ( Typica )
گونه
تیپیکا اولین نمونه قهوه و سمبلی برای قهوههای عربیکا به شمار می‌آید که اولین بار از سودان به اتیوپی برده شده و در قرن هفتم میلادی در یمن به کشت انبوه رسیده است. تیپیکا بعدها توسط هلندی‌‌‌ها به کشورهای هند شرقی برده شد و فراتر از آن در سال ۱۷۲۰ در مارتینیک کاشته شد. میوه‌ی قهوه‌ی تیپیکا در هنگام رسیدن به رنگ قرمز در می‌آید و در مقابله با بیماریها و آفت‌‌‌ها بسیار ضعیف است ولی طعمی مطلوب در فنجان به جا می‌گذارد و در دنیا طرفداران فراوانی دارد.
در‌‌اینجا لیستی ناقص از گونه‌‌‌های جهش یافته ، منتخب و دورگه‌ی قهوه تیپیکا برای شما آورده‌ام که مرسومیت بیشتری دارند. این لیست بیشتر به توصیف نمونه‌‌‌های وحشی قهوه‌ی اتیوپی می‌پردازد که به طور طبیعی از گونه‌‌‌های دیگر به وجود آمده اند. برخی دیگر نیز از ادغام دو گونه به وجود می‌آیند که به دورگه ( Hybrid ) معروف هستند.
آشنایی با انواع قهوه
بوربون ( Bourbon )
گونه
نمونه‌ای اصیل از گونه‌ی تیپیکا که در جزایر بوربون جهش یافته و پدر و پدر بزرگ بیشتر گونه‌‌‌های آمریکای لاتین از جمله کاتورا ( Caturra )، کاتوی ( Catuai ) ، پاکاس ( Pacas ) و موندو نوا ( Mundo Novo ) است. امروزه قهوه‌ی بوربون با حفظ محبوبیت خود در آمریکای لاتین ، دوباره به آفریقا بازگشته است و در رواندا و بروندی کشت می‌شود. بیشتر گونه‌‌‌های بوربون دارای میوه‌ی رسیده‌‌ای با رنگ قرمز هستند ولی نمونه‌‌‌های زرد و نارنجی نیز دارد. بوربون ۲۰ تا ۳۰ درصد نسبت به تیپیکا مقاومت بیشتری در برابر بیماریها و آفت‌‌‌ها دارد.
آشنایی با انواع قهوه
کاتیمور ( Catimor )
گونه
کاتیمور گونه‌‌ای از ادغام دو گونه‌ی کاتورا و تیمور ( Timor ) است که مقاومت بالایی در برابر آفت‌‌‌ها و بیماری‌‌‌های قهوه دارد. در دهه‌ی ۸۰ به دلیل مبارزه با آفت زنگ برگ قهوه ، این نوع درختچه وسعت بیشتری یافت اما متاسفانه از عطر و طعمی کمتر نسبت به قهوههای عربیکای دیگر برخوردار است و این به دلیل وجود گونه‌ی تیمور است که گونه‌‌ای از ربوستا می‌باشد و البته مقاومت بیشتر آن نیز به دلیل وجود همین گونه‌ی ربوستا است.
آشنایی با انواع قهوه
کاتوی ( Catuai )
گونه
در دهه‌ی ۵۰ میلادی در برزیل دو گونه‌ی کاتورا و موندو نوا را با‌یکدیگر ادغام کردند و گونه‌‌ای با نام کاتوی به دست آوردن که میوه‌ی رسیده آن معمولا قرمز و زرد است و به خاطر اسیدیته‌ی زیادش معروف شده است.
آشنایی با انواع قهوه
کاتورا ( Caturra )
گونه
گونه‌‌ای جهش یافته از بوربون است که در دهه‌ی ۳۰ در نزدیکی شهر کاتورای برزیل یافت شد. کاتورا مقاومت بالایی در برابر آفات دارد و شاخه‌‌‌های آن به گونه‌‌ای متراکم است که چیدن قهوه را راحت می‌کند ولی همین امر می‌تواند بدترین دشمن درخت نیز بشود چرا که در ارتفاعات پایین‌تر، وزن شاخه‌‌‌ها زیاد می‌شود و باعث شکستن و از بین رفتن قهوه می‌شود. در ارتفاعات بالا ( حدود ۱۲۰۰ متری ) کیفیت قهوه‌ی کاتورا بهتر و مقاومت آن بیشتر می‌شود.
آشنایی با انواع قهوه
گیشا ( Geisha )
گونه
گیشا گونه‌‌ای جهش یافته از تیپیکا است که میوه و برگی تقریبا کشیده دارد . این گونه ابتدا در دهه ۱۹۳۰ حوالی شهر گیشای اتیوپی یافت شد و بعدا به تانزانیا برده و از آنجا در دهه‌ی ۵۰ به کاستاریکا منتقل شده است. این دو کشور به اضافه پاناما تنها کشورهایی هستند که به کشت انبوه این قهوه می‌پردازند.
گیشای ارتفاعات پاناما ملکه‌ی بی چون و چرای این گونه از قهوه است.
آشنایی با انواع قهوه
ماراگوگایپ ( Maragogype )
گونه
گونه‌ی جهش یافته‌‌ای از قهوه‌ی تیپیکاست که اولین بار نزدیک شهر ماراگوگایپ برزیل یافت شد. این قهوه به دلیل اندازه‌ی بسیار بزرگش معروف شد و نیمی از گونه‌‌‌های پاکامارا (Pacamara) را در بر می‌گیرد.
آشنایی با انواع قهوه
موندو نوا ( Mundo novo )
گونه
یک گونه‌ی دورگه ازتیپیکا و بوربون که در دهه‌ی ۴۰ کشف شد و امروزه در آمریکای لاتین بسیار معروف است. این گونه بسیار مقاوم‌تر از بوربون و تیپیکا می‌باشد و رایحه‌‌‌هایی متفاوت دارد.
آشنایی با انواع قهوه
پاکامارا ( Pacamara )
گونه
پاکامارا گونه‌ی دورگه‌‌ای از پاکاس و ماراگوگایپ است که در دهه‌ی ۱۹۵۰ در ال‌سالوادور رشد کرد. این گونه نیز مانند ماراگوگایپ از مقاومت کمتری در برابر آفات برخوردار است. ویژگی‌‌‌های مهم این قهوه اندازه‌ی بزرگ و کیفیت بسیار مطبوع آن مخصوصا در ارتفاعات است.
آشنایی با انواع قهوه
پاکاس ( Pacas )
گونه
گونه‌‌ای جهش یافته از قهوه‌ی بوربون که در سال ۱۹۴۹ در ال‌سالوادور کشف شد و می‌تواند در شرایط نامساعد به خوبی مقاومت نماید. به همین دلیل بهترین گزینه برای ترکیب با ماراگوگایپ است.
آشنایی با انواع قهوه
تکیسیک ( Tekisic )
گونه
این گونه قهوه حاصل ۲۸ سال انتخاب غیر طبیعی شرکت سالوادور است که به بوربون ارتقاء یافته نیز معروف است. این شرکت سالوادوری بین سالهای ۴۹ تا ۷۷ بررسی‌‌ای انجام داد که نهایتا این قهوه را با رایحه‌‌‌های متفاوت به دست آورد.
آشنایی با انواع قهوه
اس‌ال ۲۸ (SL 28)
گونه
دو حرف اس‌ال در نام این گونه‌ی قهوه نماد (scott laboratories) و نام فرایندی است که دولت برای بهبود بخشیدن به اوضاع قهوه‌ی کشور کنیا در دهه‌ی ۳۰ به کار گرفت. در آن زمان دولت افرادی را برای تشخیص بهترین نوع قهوه استخدام کرد و به توزیع قهوههای انتخاب شده برای کاشت در کشور پرداخت. این گونه‌ی قهوه در ارتفاعات کیفیت مطلوب‌تری به خود می‌گیرد.
آشنایی با انواع قهوه
اس ال ۳۴ ( SL 34 )
گونه
این گونه‌ی قهوه تا حدودی خواهر همان اس ال ۲۸ می‌باشد. این گونه به دلیل مقاوم تر بودن در برابر آفت‌‌‌های قهوه و همچنین شرایط اقلیمی بازده بیشتری نسبت به گونه‌ی قبلی دارد.
آشنایی با انواع قهوه
ویلا سارچی ( Villa Sarchi )
گونه
این گونه‌ی کوتاه قهوه نسلی جهش یافته از بوربون می‌باشد و این بار در شهر سارچی کاستاریکا یافت شد. برگهایی با رنگ طلایی و زیبا دارد و دارای رایحه‌‌‌های میوه‌‌ای است. این گونه مقاومت بالایی در برابر بیماری و آفت‌‌‌های قهوه دارد.
منبع:قهو ایلیا